انواع گازهای خنک کننده
در زمان های قدیم که در اکثر مناطق برق نبود؛ برای عمل سرماسازی در داخل یخچال از گاز آمونیاک استفاده می شد. این گاز بر اثر گرما متراکم می شد و در لوله کشی به حرکت در می آمد و خنک سازی در یخچال را انجام می داد حتماً می دانید که در قدیم این یخچال ها با نفت کار می کردند. در حقیقت نفت جایگزینی برای برق بود ؛ آمونیاک را در راه خود به حررکت و چرخش در می آورد تا خنک سازی انجام شود . از یخچال های نفتی در حال حاضر هم در برخیی مکان ها استفاده می شود .
به کارگیری گاز آمونیاک اخیرا به صورت کامل کنار گذاشته شده است ؛ دلیل آن سمی بودن این گاز است ؛ انفجار زا است و در صورت ترکیب شدن با رطوبت اثرات مخربی نیز به همراه دارد . در دنیای حال گاز فریون جایگزین آمونیاک میی باشد که هیچکدام از ضرر های آمونیاک را دارا نمی باشد. البته تنها ضرر این گاز تخریب لایه اوزون می باشد که متخصصان با اعمال بعضی تغییرات؛ اثر مخرب آن را به مراتب کم تر کرده اند.
نحوه کار سیستم خنک کننده
حال بیایید بار دیگر نحوه کار یخچال را مرور کنیم:
زمانی که کمپرسور به کار خود آغاز می کند ؛ گاز سردشده درون کمپرسور و مدار؛ با فشار زیاد به محفظه اوپراتور <سردخانه>انتقال می یابد .این گاز با گرفتن گرمای سردخانه خود گرم می شود و این قسمت را سرد می کند. با مکش کمپرسور؛ این گاز دوباره از محیط سردخانه خارج و به رادیاتور <کندانسور> که در پشت یخچال قرار دارد می رود. گاز در آن جا با از دست دادن گرمای خود سرد می شود و دوباره از طریق کمپرسور به گردش در می آید. این کار مرتبا تکرار می شود تا محیط سردخانه به دمای مورد نظر برسد.
پس در واقع یخچال گرمای مواد داخل خود را می گیرد و به محیط اتاق منتقل می کند و از این طریق مواد داخل آن خنک می شود
نحوه عملکرد کمپرسور اینورتر و تفاوت استفاده آن با کولرگازی معمولی
کمپرسور کولر گازی ها درسیستم کارکرد می تواند به دو حالت با دور ثابت و یا دور متغیر باشند.
در کمپرسورهای دور ثابت کنترل کمپرسور جهت تنظیم دما بوسیله خاموش و روشن شدن کمپرسور کنترل می شود که باعث می شود در هر بار خاموش و روشن شدن، شوک به سیستم برق وارد می شود ولی در کمپرسورهای اینورتراین عمل بوسیله تغییر دور کمپرسور، مبرد مورد نیاز کنترل می شود و از خاموش و روشن شدن مکرر جلوگیری مینماید و در این حالت باعث صرفه جویی در مصرف برق می گردد.نوع کنترل کمپرسور اینورتر در کمپرسور با جریان متناوب از طریق تغییر فرکانس و در کمپرسورهای جریان مستقیم از طریق تغییر ولتاژ صورت می گیرد.
معرفی اینورتر و مزایای سیستم اینورتر:
اینورتر یا مبدل به معنای وارونه گردان یا معکوس کننده می باشد و درسیستمهای کمپرسوری به معنای دورمتغییر بوده به طوریکه چرخش کمپرسوردورانی و سرعت آن متغییر است و بسته به دما و رطوبت تنظیمی توسط کاربر دورکمپرسورکم یا زیاد می شود و هیچ وقت کمپرسوردرزمانی که به دمای دلخواه کاربر برسد خاموش کامل نمی شود فقط دورآن کم شده و با حداقل مصرف برق کارمی کند و بسته به نیاز مجدد شروع به کاربا دور بالا می کند پس همیشه دور کمپرسور زیاد یا در جهت عکس کم شده و به اصطلاح کمپرسور استارت اضافه نمی کند و عمل اتومات کردن و استارت کردن کمپرسور که باعث اصلی مصرف برق زیاد است در این سیستمهای اینورتر اتفاق نمی افتد.
اینورتر درواقع با تغییرفرکانس و ولتاژبرق باعث کاهش مصرف شده و تمام عملکرد دستگاه هوشمند می باشد.
کمپرسورهای اینورتر عمدتا" با گاز جدید410 که سازگاربا محیط زیست است کارمی کند و درنتیجه راندمان دستگاه بالاتر می باشد.آینده از آن سیستم اینورتر بامبرد410 است.
شرکت های سازنده معمولا" پانل های داخلی اسپلیتهای اینورتر را زیباتر می سازند تا خریداران بیشتر تمایل به خرید داشته و انگیزه ای برای خریداران باشد. اینورتر دارای گرمایش کامل تا منهای 15درجه زیرصفراست.
اسپلیتهای اینورتر یک یا چند پانله با یونیت های داخلی دیواری،کاستی،زیرسقفی و کانالی سردوگرم تولیدمی گردند.
کولرهای گازی اسپلیت مدل اینورتر بین 40 الی 60 درصد کم مصرف تر می باشند هرچند قیمت بالاتری دارند
ساختمان اواپراتور
اواپراتور از نظر ساختمان به سه دسته تقسیم بندی میشود:
۱) لوله ای ۲) صفحه ای ۳) پرده دار
اواپراتور لوله ای و صفحه ای گاهی اوقات تحت عنوان اواپراتور ساده طبقه بندی میشود زیرا تمام سطحشان تا حدودی با مبرد تبخیر شونده در تماس میباشد. ولی در اواپراتور پرده دار سطوح اولیه انتقال حرارت صرفا لوله ها هستند و پره ها به دلیل عدم تماس مستقیم با ماد مبرد، سطوح انتقال حرارت ثانویه نامیده میشود که حرارت را از هوای محیط جذب و به لوله های حامل مبرد هدایت میکند.
گرچه کارایی اواپراتور لوله ای و صفحه ای در تمام دماها و در طرحهای متنوع، رضایت بخش میباشد معمولا برای سرد کردن مایعات و هوا در محیطهایی که دمای فضا تا زیر ۱ درجه سانتیگراد کاهش میابد و جلوگیری از تشکیل برفک در روی سطح اواپراتور امکان پذیر نیست، مورد استفاده قرار میگیرد. تشکیل برفک بر روی این اواپراتور ، ظرفیت آن را به اندازه اواپراتور پره دار تحت تاثیر قرار نمیدهد. بعلاوه اغلب اواپراتور ساده بویژه نوع صفحه ای براحتی تمیز میشود و میتوان برفک جمع شده بر روی آن را بدون قطع عمل سرما سازی و به خطر انداختن کیفیت محصولات سرد شونده بوسیله برس زدن یا خرد کردن پاک نمود.
تجهیزات اضافی چیلر
تجهیزات اضافی که معمولاً در روی چیلر نصب میشود به شرح زیر میباشد:
روی لوله مایع از کندانسور بترتیب سرویس ولو (شیر سرویس)، چارچینگ ولو (شیر تغذیه گاز به سیستم)، فیلتر درایر (فیلتر- خ
در روی اواپراتور آنتی فریز و ترموستات نصب میشود: و روی کمپرسور در قسمت ورودی یا مکش و خروجی کاز یا دیسچارج دو عدد گیچ (gage) فشار سنج نصب میشود. همچنین دو عدد گیج فشار سنج بر روی پمپ روغن که یکی در قسمت فشار ضعیف و دیگری در قسمت فشار بالای پمپ وصل میشود. کار این گیجها نشان دادن مقدار فشار میباشد.
یک کنترل فشار بالا و پایین بنامهای High & Low- Pressure به قسمتهای فشار بالا یعنی رانش و پایین یا مکش نصب گردیده است. و چنانچه فشار از حد تنظیم شده زیادتر یا کمتر گردد برق چیلر قطع میشود.
یک کنترل فشار روغن بنام اویل پرشر Oil- Pressure که اختلاف فشار بالا و پایین روغن را در حد تنظیم شده نگه میدارد و چنانچه از این حد اضافه گردد چیلر خاموش میشود.
و دیگری هیتر روغن میباشد که قبل از روشن کردن چیلر روغن را گرم و آماده کار میکند و در زمان روشن بودن چیلر هیتر از مدار خارج می شود.
البته خود کمپرسور دارای وسایل ایمنی مثل OVER- LOAD فیلتر و Check Valveو شیرهای ورودی و خروجی میباشد.
روی کندانسور شیر اطمینان میباشد که بالای فشار نرمال گاز را تخلیه میکند.
کنترلهای بعدی مربوط به برق سیستم میباشد که شامل بیمتال- کنتاکتور- رله- تایمر- فیوز- کلیدهای استپ استارت- سیگنالهای اخطار .
سرویس ولو
سرویس ولو یا شیر سرویس بعد از کندانسور و در ابتداری لوله مایع قرار دارد و زمانیکه احتیاج به بستن مدار مایع برای منظورهای مختلف مثل تعمیر و سرویس کردن فیلتر درایر یا شیر شک کن)، سلونوئید ولو- سایت گلاس، شیر انبساط نصب میشود.
مغناطیسی و یا جمع کردن مایع مبرد در کندانسور و یا علتهای دیگری باشد. میتوان با بستن این شیر حرکت مایع مبرد را متوقف کرد و قطعه مورد نظر را تعمیر و یا تعویض کرد.
چارجینگ ولو
این شیر جهت تغذیه و شارژ مبرد به داخل سیستم چیلر استفاده میشود و بدنه آن از جنس برنج چکش کاری شده است. دسته سوپاپ آن بصورت چهار گوش و آچار خور تهیه گردیده است.
فیلتر درایر FILTER- DRYER
فیلتر درایر از دو قسمت فیلتر و درایر به معنی خشک کن تشکیل شده است. در زمان ساخت چیلر و یا راهاندازی ابتدایی و یا بعداً ممکن است مقداری پلیسه و یا براده و یا کثافت در داخل سیستم وجود داشته باشد که این ضایعات بوسیله فیلتر متوقف میشود و اجازه پیدا نمیکنند که در داخل سیستم گردش کنند و احیاناً به کمپرسور و یا قطعات دیگر چیلر خسارت وارد کنند.
درایر یا خشک کننده قسمت دیگر فیلتر درایر میباشد که ماده جذب رطوبتی میباشد که در مسیر گاز مبرد قرار داده میشود تا رطوبت موجود در مبرد را جذب کند و بیشتر در چیلرهای که با ماده مبرد فریون 22 کار میکنند مورد استفاده قرار میگیرند.
عدم رطوبت در دستگاه چیلر حائز اهمیت میباشد. زیرا چنانچه رطوبت در سیستم وجود داشته باشد. در فشارهای پایین تقطیر گشته و بصورت مایع در میآید و همراه با گاز وارد کمپرسور میشود و این امر باعث شکستن سوپاپها و از بین رفتن سیلندر و پیستون و از آب بندی انداختن کمپرسور میشود. علاوه بر این باعث زنگ زدگی قطعات و همچنین باعث یخ زدگی در شیر انبساط و مسدود شدن مسیر جریان گاز میشود.
سلونوئید ولو
در مدار چیلر سلونوئید ولو یا شیر مغناطیسی سر راه مایع مبرد قبل از اواپراتور کار میگذارند. این شیر توسط برق مسیر مایع مبرد را باز و بسته میکند. زمانیکه برق چیلر قطع شود شیر بسته میشود و جریان مایع مبرد متوقف میگردد. همچنین در موقع خاموش کردن چیلر در وهله اول برق سلونوئید ولو قطع میشود و عمل پمپ دان کردن خود به خود انجام میشود.
سایت گلاس
جهت تشخیص مقدار ماده مبرد دستگاه از یک شیشه رؤیت که در مسیر مبرد نصب میشود استفاده میکنند. چنانچه مقدار ماده مبرد کم باشد در مایع حبابهایی دیده میشود که با اضافه کردن گاز به سیستم این حبابها از بین میرود. بعضی از سایت گلاسها مجهز به رطوبت سنج میباشد که رطوبت درون سیستم را با تغییر رنگ دادن نشان میدهد. جنس سایت گلاسها اغلب از برنج میباشد .
کنترلهای کمپرسور
تجهیزات دیگری در مدارهای چیلر جهت کنترل فشار رانش و مکش و روغن در نظر میگیرند که مهمترین آنها بشرح زیر میباشد.
کنترل فشار روغن:
این کنترل جهت ایمنی موتور از لحاظ روغنکاری مورد استفاده قرار میگیرد و چنانچه فشار روغن در حد خطرناکی پایین بیاید. بطور اتوماتیک مدار برق کمپرسور قطع میشود. بعضی از کنترلهای روغن قابل تنظیم و بعضی دیگر فقط برای فشار معینی طراحی گردیدهاند.
کنترل فشار رانش و مکش کمپرسور HIGH & LOW PRESSURE
این کنترل جهت قطع کردن برق موتور کمپرسور در فشارهای بالاتر از حد نرمال و فشارهای پایینتر از حد نرمال بکار میرود. تابلو برق چیلر چنان طراحی میشود که فاز بوبین کنتاکتور از مسیر این کنترل میگذرد و با وصل و یا قطع بودن کنترل نامبرده برق بوبین کنتاکتور ور در نتیجه برق چیلر وصل و یا قطع میشود.
ترموستات
جهت کنترل درجه حرارت آب ورودی اواپراتور از کنترل کننده بنام ترموستات استفاده میکند. مدار برق چیلر از ترموستات میگذرد و زمانی که درجه حرارت آب به حد تنظیم شده برسد ترموستات از طریق کنتاکتور فرمان میدهد و برق چیلر قطع میشود و کمپرسور خاموش میشود.
ترموستات در انواع یک مرحلهای، دو مرحلهای و چند مرحلهای وجود دارد که در هر مرحله، کمپرسوری از مدار خارج میشود و ظرفیت دستگاه کاهش پیدا میکند. اختلاف دمای عملاً این نوع ترموستاتها حدود 2 درجه سانتیگراد میباشد، مثلاً در ترموستاتهای چهار مرحلهای ابتدا در دمای 18 سانتیگراد یک کمپرسور از مدار خارج میشوند و در دمای 16 سانتیگراد کمپرسور بعدی و به همین ترتیب تمام کمپرسورها یکی بعد از دیگری از مدار خارج میشوند و در زمان روشن شدن، بر عکس عمل میکند. لزوم ترموستاتهای چند مرحلهای (تغییر ظرفیتی) باین علت است که زمانی درجه حرارت محیط یا ساختمانی به درجه حرارت مطلوب رسید دیگر احتیاج به کار کردن تمام کمپرسورهای چیلر وجود ندارد و فقط باید چیلر جوابگوی اتلافات حرارتی باشد. در این موقع با جذب یک کمپرسور ظرفیت دستگاه را کاهش میدهند و با تولید برودت بیشتر کمپرسور بعدی از مدار خارج میشود. بدین ترتیب تمام کمپرسورها از مدار خارج میشوند، البته طریقه دیگر جهت تغییر ظرفیت وجود دارد و آن بدین صورت میباشد که یک شیر سلونوئید والو قسمت رانش را به قسمت مکش کمپرسور ارتباط میدهد که
در زمان لازم میتوان بوسیلة ترموستات چندین سیلندر را از مدار حذف کرد و ظرفیت دستگاه را کاهش داد.
کنترل ضد یخ یا آنتی فریر ANTI- FREEZE
وسیلهای است که جهت جلوگیری از یخ زدن آب اواپراتور در دمای پایین مورد استفاده قرار میگیرد. ساختمان آنتی فریز عیناً ترموستات میباشد و فقط اختلاف در درجه بندی آن میباشد. معمولاً درجه بندی آنتی فریز بینC 25 تا 5- سانتیگراد میباشد .
لازم به تذکراست عواملی که باعث پایین آمدن دمای آب اواپراتور میباشد عبارتند از کار نکردن پمپ گردشی ((circulator آب چیلر، خراب شدن ترموستات، بسته بودن شیرهای ورودی آب اواپراتور و یا گرفتگی لولههای آب میباشد.
شیر اطمینان RELIEF- VALVE
این شیر که در روی پوسته کندانسور نصب میشود جهت آزاد کردن فشار در حد خطرناک بکار میرود. بدنه این شیرها از برنج یا برنز ساخته میشوند و جهت فشار مشخصی طراحی گردیده است. در چیلرها اغلب از شیرهای اطمینان 300 پاند بر اینچ مربع(psi ) استفاده میگردد. باید توجه داشت که فشار بالای چیلر از فشار آزاد کردن شیر اطمینان پایینتر باشد.
هیتر محفظه کارتر روغن (CRANKCASE- HEATER)
چنانچه روغن در دمای پایین قرار گیرد، سفت شده و ویسکوزیته آن بالا میرود و نمیتواند براحتی تمام قسمتهای کمپرسور را خنک و روغنکاری کند. جهت جلوگیری از این امر یک المنت حرارتی برقی بشکل میله درون بدنه کارتر جاسازی میکنند که وقتی برق اصلی چیلر