حدود ۷۰ درصد از خانوارهای ایرانی در فصل گرما از کولر های آبی و یا گازی برای خنک کردن محیط زندگی خود استفاده میکنند. توان کولرهای آبی در حدود ۵۰۰ وات و در مورد کولرهای گازی بالغ بر ۲۰۰۰ وات است.
کولرهای آبی در مناطقی که رطوبت هوا بالا است، مانند شمال و جنوب کشور از کارایی خوبی برخوردار نیستند، لذا در این مناطق از کولرهای گازی به طور گسترده استفاده میشود. لکن در مناطقی که شرایط آب و هوایی برای استفاده از کولر آبی مساعد است، استفاده از کولر گازی اشتباه است.
ایا میدانید؟
ابتداییترین نوع یخچال را ژاکوب پراکنیز در سال 1834 میلادی اختراع کرد. از آن پس این اختراع همواره در حال تحول و دگرگونی بود، تا اینکه اولین یخچال برقی توسط دیوو آمریکایی در سال 1869 به بازار عرضه شد. در یخچال برقی تولید سرما بر اساس اصل تراکم و انبساط یک نوع گاز با درجه حرارت تبخیر پایین ، احتیاج به تخصص و تجهیزات خاص در زمینه ترمودینامیک و مکانیک سیالات دارد.
با اتصال کنتاکتها در ترموستات ، موتور شروع بکار نموده و پیستون کمپرسور را در داخل سیلندر به حرکت در میآورد و مرتبا گاز را از طریق لوله برگشت میمکد و با فشار وارد لوله رفت مینماید. فشار وارده بر گاز آن را وارد رادیاتور (کندانسور) میکند، که در پشت یخچال قرار دارد. در آنجا مقداری از حرارت گاز کاسته میگردد. برای انتقال بهتر گرمای گاز ، باید فاصله رادیاتور تا دیواره حدود 25 سانتیمتر باشد. سپس گاز سرد کننده با عبور از فیلتر (درایر) کاملا خشک شده و چون لوله خروجی فیلتر و پس از آن سطح مقطع لوله مویین بسیار کم است گاز تحت فشار زیادی قرار گرفته و به حالت مایع میشود.
در این حالت دمای آن نیز زیاد میشود. با عبور از لوله مویین گاز وارد لولههای اواپراتور (جای یخ) میشود، و چون سطح مقطع جدید به مراتب بیشتر از سطح مقطع لوله مویین است شروع به فوران نموده و تولید سرما میکند. فشار کمپرسور ، گاز را از طریق اواپراتور عبور داده و از خروجی اواپراتور توسط لولهای به لوله برگشت کمپرسور میرساند. این عمل مادامی که یخچال سرد شود ادامه مییابد تا آن که در اثر سرمای تولید شده ، مدار موتور الکتریکی توسط ترموستات قطع شود. دمای محفظه معمولا بین 1 الی 7 درجه سانتیگراد است، و در اواپراتور به حدود 15 درجه زیر صفر میرسد.
با باز شدن در یخچال مقداری از هوای گرم محیط وارد یخچال شده و بر روی اواپراتور قطرات آب بوجود میآورد. این قطرات به مرور زمان تودههای یخی و به عبارت دیگر برفک ایجاد میکنند که به وسیله آنها عمل سرما سازی در یخچال مختل میشود. از اینرو لازم است در فواصل زمانی معینی نسبت به ذوب برفکها اقدام شود. برای ذوب برفکها میتوان یخچال را خاموش کرده و در آن را برای مدتی باز گذاشت. روش دیگر ، استفاده از یک المنت گرمکننده است که به دور اواپراتور پیچیده میشود. هرگاه لازم باشد ترموستات مدار المنت را وصل نموده و برفکها را از بین میبرد.
گر میخواهید با تاریخچه یخچال در دنیا آشنا شوید این مطلب را بخوانید.
۱۷۴۷: همزمان با جنگ های ناپلئون
مخترع آمریکایی به نام اولیور ایوانس اولین یخچال که در آن از بخار به جای مایع استفاده می شود را اختراع کرد.
۱۸۰۵: اولین یخچال دست ساز
نخستین یخچال دست ساز توسط ویلیام کالین ساخته شد که البته هیچ استفاده عملی از آن نشد.
اختراع یخچال برای نگهداری واکسن تب زرد توسط پزشک آمریکایی
۱۸۵۰: بستنی ساز
در سال ۱۸۵۰ اولین بستنی ساز به ثبت رسید.
۱۸۵۷: اختراع توسط یک استرالیایی
در سال ۱۸۵۷ یک استرالیایی دستگاه خنک کننده را اختراع کرد.
۱۸۵۹: یک فرانسوی به نام کاره
در این یخچال به جای دستگاه های متراکم کننده از آمونیاک استفاده کرده که اصطلاحاً آن ها را سیستم های جذبی می نامند
۱۹۱۱: آغاز قرن بیستم
اولین یخچال با استفاده از گاز SO2 توسط جنرال الکتریک در هند ساخته شد.از معایب آن می توان به قیمت بسیار گران آن اشاره کرد.
۱۹۱۵: یخچال برقی
در سال ۱۹۱۵ جنرال الکتریک اولین یخچال برقی را تولید و توانست به تعداد ۲۰۰ دستگاه تا سال ۱۹۲۰ به فروش برساند
۱۹۲۷: فروش گسترده برای اولین بار
در این سال جنرال الکتریک توانست بیش از یک میلیون دستگاه با تکنولوژی خنک کنندگی بوسیله دی اکسید سولفور را به فروش برساند
در این سال ها نیاز به غذاهای منجمد در بین مردم افزایش یافت
۱۹۶۵: در سال ۱۹۶۵ شرکت ال جی اولین یخچال تولیدی خود را به بازار معرفی کرد و در ادامه به صادرات آن پرداخت ، در سال ۱۹۷۹ اولین ساید بای ساید ساخت کره ، توسط ال جی تولید گردید.
قبل از اینکه سیستم یخچال امروزی اختراع شود، مردم غذاهایشان را با برف و یخ خنک نگه میداشتند. سردابها نخستین سوراخ هایی بودند که در زمین حفر میشدند. منظور از کلمه یخچال که امروزه استفاده میشود ، چنین حفرهای بوده است.
کارکرد یخچال ، گرفتن گرما از مواد غذایی در یک فضای بسته است تا دمای آنها را کاهش دهد که این کار را بوسیله عمل تبخیر مایع انجام میدهد و به این ترتیب گرما را جذب میکند. ماده سردکننده که در یخچال به کار می رود در دمای خیلی پایینی بخار و باعث میشود داخل یخچال به دمای انجماد برسد.
سرمایشی که با انبساط سریع گازها صورت میگیرد اساس کار یخچالهای امروزی است. در سال 1805 میلادی مخترع امریکایی به نام اولیور اوانز اولین یخچال را طراحی کرد، اما اولین یخچالی را که میتوانست مورد استفاده قرار بگیرد جاکوب پرکینز در سال 1834 اختراع کرد که در آن در چرخه تراکم، گاز اتر به کار میرفت. پزشک امریکایی جان گری در سال 1844 براساس طرح اولیور ایوانز یخچالی ساخت که یخ بسازد تا بتواند بیماران مبتلا به تب زرد خود را خنک کند.
مهندس آلمانی کارل ونلیندن فرآیند مایع کردن گاز در یخچال را در سال 1876 به نام خود ثبت کرد که بخش اصلی فناوری به کار رفته در یخچال است. در یخچالهای اواخر سالهای 1800 میلادی تا 1929 گازهای سمی آمونیاک، متیلکلرید و دیاکسید گوگرد برای مایع خنککننده به کار گرفته میشدند.
نشت متیل کلرید در سالهای 1920 چندین حادثه مهلک آفرید و شرکت های امریکایی را بر آن داشت که تحقیقات مشترکی برای یافتن روشی کمخطرتر جهت سرد کردن مواد غذایی آغاز کنند.
تلاشهای آنها به کشف گاز فرئون دار منجر شد که این یخچال ها به یکی از لوازم اصلی آشپزخانه تبدیل شدند. چند دهه طول کشید تا مردم فهمیدند کلروفلوروکربنها هم لایه ازن کره زمین را دچار مشکل میکنند.